Mwezi

From Wikipedia
Mwezi

Mwezi (chizindikiro: ☾) ndi nthawi ya nthawi, yogwiritsidwa ntchito ndi kalendala, yomwe ili pafupi nthawi yomwe nthawi yachilengedwe imakhudzana ndi kayendedwe ka Mwezi; mwezi ndi mwezi ndizogwirizana. Lingaliro lachikhalidwe linayamba ndi kayendetsedwe ka Mwezi; Miyezi yotereyi (miyezi) ndi miyezi yokhala ndi synodic ndipo imatha pafupifupi masiku 29.53. Kuchokera ku ndodo zofukizidwa, akatswiri atulukira kuti anthu amawerengera masiku mogwirizana ndi miyezi ya Paleolithic. Miyezi yowonjezereka, yozikidwa pa nthawi yachabechabe ya Mwezi poyerekeza ndi mzere wa Dzuŵa-Dzuwa, akadali maziko a makalendala ambiri lerolino, ndipo amagwiritsidwa ntchito kugawa chaka.

Miyezi yamalendala osiyanasiyana[Sinthani | sintha gwero]

Kuyambira kwa mwezi[Sinthani | sintha gwero]

Kalendala yachi Helleniki, kalendala ya Chihebri ya Lunisolar ndi kalendala ya Islamic Lunar inayamba mweziwu ndi kuoneka koyamba kwa khola lochepa la mwezi watsopano.

Komabe, kayendetsedwe ka Mwezi kothamanga ndi kovuta kwambiri ndipo nthawi yake siili yonse. Tsiku ndi nthawi zomwe zikuwonetseratu zenizeni zimadalira malo enieni komanso chikhalidwe, mlengalenga, chiwonetsero cha owona, etc. Choncho, chiyambi ndi kutalika kwa miyezi zomwe zimatanthawuzidwa ndi kuwonetsetsa sikunganenedweratu molondola.

Ngakhale kuti ena monga a Karaite achiyuda adakalipo pazomwe amakhulupirira mwezi, anthu ambiri amagwiritsa ntchito kalendala ya dzuwa ya Gregory.

Pingelapese, chinenero cha ku Micronesia, amagwiritsanso ntchito kalendala ya mwezi. Pali miyezi 12 yogwirizana ndi kalendala yawo. Mwezi woyamba ukupezeka mu March, iwo amatcha mwezi uno Kahlek. Mchitidwewu wakhala ukugwiritsidwa ntchito kwa zaka mazana ndi mibadwo yambiri. Kalendala iyi ndi yeniyeni ndipo imadalira pa malo ndi mawonekedwe a mwezi.

Kalendala ya Julian ndi Gregorian[Sinthani | sintha gwero]

Kalendala ya Gregory, monga kalendala ya Julian isanafike, ili ndi miyezi khumi ndi iwiri:

Chronology Chilendo Masiku
1 Januale masiku 31
2 Febuluale Masiku 28, 29 mu zaka zacha
3 Malichi Masiku 31
4 Epulo Masiku 30
5 Meyi Masiku 31
6 Juni Masiku 30
7 Julaye Masiku 31
8 Ogasiti Masiku 31
9 Sepitembala Masiku 30
10 Okutobala Masiku 31
11 Novembala Masiku 30
12 Disembala Masiku 31